Politieke boeken top 10 - Hoofdinhoud

De jaren zeventig van de vorige eeuw waren de jaren van idealisme, activisme en hooggestemde verwachtingen over welzijn, welvaartsverdeling en democratisering. Het was ook het decennium van diepe maatschappelijke en politieke tegenstellingen. Naast de vele ‘linkse’ activistische groeperingen groeide een conservatieve tegenbeweging. Economisch bezien keerde het tij in 1973. De eerste oliecrisis trok internationaal diepe sporen. Aan een lange periode van welvaartsgroei kwam een einde. Talloze Lees meer industrieën kwamen in zwaar weer terecht, de werkloosheid steeg. Onder economen woedde een strijd over de aanpak van de financieel-economische problemen, waarbij de neoliberale stroming aan politieke invloed won. De welvaartsstaat kwam ter discussie te staan, wat leidde tot toenemende onzekerheid en instabiliteit. Grote idealen, smalle marges beschrijft de kleurrijke politiek van deze jaren. Hoe functioneerde het parlement? Wie bepaalde de agenda? Hoe werd omgegaan met buitenparlementaire druk? Wie was succesvol? Waar kwam de onrust bij de politieke partijen vandaan? Zo ontstaat een helder beeld van de kabinetten-Biesheuvel (1971-1973), -Den Uyl (1973-1977) en -Van Agt (1977-1982), waarbij ook de vraag wordt beantwoord of de verschillen tussen het beleid van Den Uyl en Van Agt wel zo groot waren als wordt verondersteld. Het boek is rijk geïllustreerd en verlevendigd met een veertigtal vignetten. Lees minder

Sinds de jaren negentig wordt de Nederlandse politiek geteisterd door drie kwalen tegelijk: vluchtigheid van kiezers die geen vaste partijen meer kennen; verruwing in het gedrag van parlementariërs en kiezersgroepen; versplintering op het politieke toneel dankzij een sterk gegroeid aantal fracties in de Tweede en Eerste Kamer. Niet alleen verliezen oude volkspartijen stelselmatig aanhang, maar het gat dat zij laten vallen wordt opgevuld door een keur aan belangenpartijen en populistische Lees meer groeperingen. Het wordt daardoor in beide Kamers van de Staten-Generaal steeds moeilijker regeringscoalities te vormen met steun van een stabiele parlementaire meerderheid. De parlementaire oppositie bestaat voornamelijk uit kleine, ongelijksoortige groepjes zon- der samenhang, naast de populisten van de PVV. Vooral in de Tweede Kamer is daardoor een dynamiek ontstaan die ordelijk en doordacht werk aan wetgeving en controle op het regeringsbeleid steeds moeilijker maakt: de meeste fracties zijn te klein, wisselen te snel van samenstelling en vinden politiek theater belangrijker dan resultaat. Parlementair historicus Joop van den Berg analyseert deze drie verontrustende ontwikkelingen en stelt een aantal remedies voor. Joop van den Berg (Maastricht, 1941) is emeritus hoogleraar aan de universiteiten van Leiden (parlementaire geschiedenis) en Maastricht (parlementair stelsel), oud-hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en oud-lid van de Eerste Kamer. Hij is fellow van het Montesquieu Instituut. Hij begon zijn loopbaan in de dagbladjournalistiek en is columnist voor de website www.parlement.com. Hij is tevens coauteur van het tweedelige standaardwerk over de parlementaire geschiedenis van Nederland. Lees minder

In dit boek maakt Luc Verhey duidelijk dat de vaststelling en waardering van de feiten door politiek en bestuur in tijden van internet en sociale media een extra kwetsbaar proces is. In een democratische rechtsstaat zijn feiten essentieel om tot goede besluitvorming te komen. Zonder een overheid en politici die transparant en integer met informatie omgaan, kan een democratische samenleving niet goed functioneren. Wat als feitelijk waar mag gelden, is echter steeds vaker onderwerp van felle Lees meer maatschappelijke en politieke discussie. Denk aan de aanhoudende online verspreiding van berichten over grootschalige verkiezingsfraude door Donald Trump en zijn aanhangers, eindigend in de bestorming van Capitol Hill. Maar niet alleen door ‘fake news’ en complottheorieën wordt de waarheid geweld aangedaan. Dichtbij huis zien we bij de Toeslagenaffaire hoe moeizaam de feiten boven tafel komen en hoe ernstig de gevolgen daarvan zijn voor zowel de gedupeerde burgers als het vertrouwen in politiek en overheid. Lees minder

In 2021 was het 75 jaar geleden dat Truus Smulders-Beliën benoemd werd als eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland. Pas in 1931 werd het wettelijk mogelijk vrouwen in dit ambt aan te stellen. De eerste vrouwelijke Kamerleden speelden een voorname rol in dat parlementaire gevecht. Het duurde nog bijna twintig jaar tot de benoeming van een volgende vrouwelijke burgemeester. Goedwillende ministers verzuchtten lange tijd dat de dames maar niet solliciteerden en vaak afvielen vanwege gebrek Lees meer aan bestuurlijke ervaring. En de vrouwen die het redden, moesten telkens dezelfde vooroordelen en obstakels overwinnen. Pas naarmate meer vrouwen de mars door de gemeentelijke bestuursorganen aflegden, nam het aantal substantieel toe. Inmiddels is een derde van de burgemeesters vrouw. Je zou het haast vergeten, maar de eerste vrouwelijke burgemeesters waren echte pioniers. Dit boek vertelt hun verhaal. Lees minder

In deze essaybundel schrijven gerenommeerde auteurs vanuit de werelden van wetenschap, politiek en het snijvlak daartussen over de de relatie tussen wetenschap en overheidsbeleid. De aanpak van de coronacrisis vestigt onze aandacht opnieuw op een klassiek vraagstuk: de relatie tussen wetenschap en overheidsbeleid. Lange tijd leunde het kabinet sterk op de adviezen van het Outbreak Management Team, waarin vooral medische wetenschappers zitting hebben. Maar hoe verhoudt dit zich tot het primaat Lees meer van de politiek? In deze essaybundel schrijven gerenommeerde auteurs, waar onder Jet Bussemaker, Wim Derksen en Huub Dijstelbloem, vanuit de werelden van wetenschap, politiek en het snijvlak daartussen over dit onderwerp. De essays variëren van theoretische beschouwingen over de wenselijkheid van empirisch onder bouwde wetgeving en de verschillen tussen de werelden van wetenschap en politiek, tot concrete verslagen van het samenspel tussen beleid en wetenschap in bijvoorbeeld een staatscommissie, en aanbevelingen om dit samenspel beter vorm te geven, zoals via experimenteerwetgeving. Wetenschap en overheidsbeleid is interessant voor zowel wetenschappers die zich regelmatig bewegen in de wereld van politiek en beleid, als voor beleidsmedewerkers en politici die in hun werk te maken hebben met wetenschappelijk onderzoek. De auteurs hopen dat deze bundel hen helpt hun rol in dit samenspel te vinden en bewuster in te vullen. Frank van Ommeren is hoogleraar Staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Daan Roovers is programmamaker, filosoof en docent aan de Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Beiden zijn lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), waar Pieter de Jong en Bart Coster werkzaam zijn als adviseurs. De ROB adviseert regering en parlement over de inrichting en het functioneren van het openbaar bestuur en de financiële verhoudingen tussen Rijk, gemeenten en provincies. Lees minder

Hoe kon de VVD onder Rutte zo langdurig succesvol worden? Een van de best ingevoerde insiders geeft een even boeiend als indringend document over tien jaar Nederlandse politieke geschiedenis. Toen in 2006 de opgewekte, maar onbekende jonge staatssecretaris Mark Rutte na een traumatische strijd met Rita Verdonk leider werd van de VVD, bevond de partij zich op een electoraal dieptepunt. Niemand had kunnen bevroeden dat Rutte haar vier jaar later naar een historische verkiezingsoverwinning zou Lees meer leiden en premier van Nederland zou worden. Inmiddels is hij dat al meer dan tien jaar, met wisselende coalities en ondanks talloze affaires en politieke crises. Hoe heeft de VVD onder Rutte zo’n langdurig succesvolle partij kunnen worden? En wat is de prijs geweest van dat succes? Politiek verslaggever Wilma Borgman volgt de liberalen al meer dan twintig jaar. In dit boek geeft ze een fascinerende kijk achter de schermen bij de strategische keuzes die binnen de partij zijn gemaakt en bespreekt ze ook de keerzijdes daarvan: het gebrek aan interne discussie, de kleine club beslissers en het ideologisch kleurverlies. Begin 2022 stond Ruttes vierde kabinet op het bordes, ondanks een zeer turbulent jaar en na de langste kabinetsformatie uit de geschiedenis. Zal dit zijn laatste zijn? Hoelang kan hij dit nog volhouden? De prijs van de macht is een even boeiend als indringend document over tien jaar Nederlandse politieke geschiedenis, van een van de best ingevoerde insiders. Lees minder

Acht jaar Achtuur is een indrukwekkend, persoonlijk verslag van de gerenommeerde politieke journalist Ron Fresen. Daarnaast is het een scherp inside-portret van een Binnenhof dat in crisis verkeert. Ron Fresen is al jaren het politieke gezicht van het NOS Journaal. Als de gebeurtenissen op het Binnenhof duiding nodig hebben, gaat de presentator van dienst om acht uur al snel ‘over naar Ron in Den Haag’. Vanaf een Haags dakterras legt Fresen vervolgens met zijn vertrouwde stem aan miljoenen Lees meer kijkers helder en betrouwbaar uit welke politieke ontwikkelingen er die dag zijn. Het lijkt misschien gemakkelijk, zo’n duiding van een paar minuten. Maar hoe kom je als journalist aan al die informatie? Hoe beoordeel je wat nieuws is voor het grote Journaal? Hoe, waarom en door wie wordt er gelekt? Hoe ga je om met politici, hoe zorg je dat je niet wordt gemanipuleerd? Wat doe je als je live op tv een fout maakt? En wat als intussen je persoonlijke leven op zijn kop staat? Fresen neemt ons mee in de fascinerende wereld achter het politieke nieuws. Aan de hand van talloze anekdotes en persoonlijke verhalen vertelt hij openhartig en onderhoudend over zijn jaren aan het Binnenhof. Hij vertelt over de Haagse mores, hoe corona alles veranderde en schetst de dunne scheidslijn tussen journalistiek en politiek. Hij toont de impact van de sociale media en beschrijft van dichtbij hoe het klimaat voor journalisten nog altijd grimmiger wordt. Het resultaat is een scherp inside-portret van een Binnenhof in crisis. Lees minder

De coronapandemie maakte ruw en abrupt een einde aan een lange periode van optimisme over menselijke mogelijkheden, hier en in andere landen. Toch is het niet de enige crisis die urgente veranderingen in ons denken en handelen vereist. Al veel langer wordt gewaarschuwd voor de gevolgen van de klimaatverandering en extreme ongelijkheden, maar zonder toereikend effect. Hoe komt het dat zulke brandende kwesties niet genoeg doorklinken in de democratische besluitvorming? Dat is niet alleen een vraag Lees meer aan de politiek: het gaat ook om burgerschap en de vraag of dat meer is dan ‘je stem laten horen’. In Waakzaam burgerschap laat Ernst Hirsch Ballin zien dat de rechtsstaat richting en inhoud geeft aan democratische processen. Lees minder

De wijze waarop de overheid functioneert, heeft de afgelopen decennia de democratische rechtsorde uitgehold. Dat was de boodschap in 'Groter denken, kleiner doen' van Herman Tjeenk Willink. Het boek werd twee jaar geleden onthaald als een urgente visie op de problemen van de democratische rechtsorde. Het was een oproep om ongemakkelijke feiten onder ogen te zien en positie te kiezen; om het debat aan te gaan en zelf grenzen te trekken. De gevolgen van de coronacrisis maken de boodschap nog Lees meer urgenter. Zij leggen een vergrootglas op samenleving en overheid. Zwakke plekken worden scherper zichtbaar. Tegelijkertijd moet de overheid aan nieuwe eisen voldoen. Het coronavirus moet worden bestreden. De economie moet overeind worden gehouden. De sociale gevolgen moeten worden opgevangen. En toch stelt niemand de vraag of de overheid wel aan die eisen kan voldoen, en onder welke voorwaarden dan. Daarover gaat deze volledig herziene en uitgebreide versie van 'Groter denken, kleiner doen'. Lees minder

'Met een ongeëvenaarde neus voor goede verhalen zoekt Sterkenburg de mens, de jongens, achter de extreemrechtse hooligans, studentikoze intellectuelen en neonazi’s. Dit boek is een net zo schokkende als alledaagse inkijk in de leefwereld van radicaal- en extreemrechts.’ – Beatrice de Graaf Drie jaar lang volgt journalist en onderzoeker Nikki Sterkenburg ruim veertig radicaal- en extreemrechtse activisten. Ze schuift aan bij neonazi’s met Wehrmacht-helmen in de keuken, interviewt de Lees meer moskeebezetters van Identitair Verzet en maakt van dichtbij de opkomst van studiegenootschap Erkenbrand mee. Ze wil weten wie ze zijn, wat ze beweegt en hoe ze te werk gaan. Lees minder