Politieke biografieën - Hoofdinhoud

Was Jelle Zijlstra inderdaad de guitige en vertrouwenwekkende figuur zoals Wim Kan hem bezong in 'Jelle zal wel zien'? Zeker, maar evenzeer blijkt uit deze met vaart geschreven biografie dat de econoom uit het Friese Oosterbierum een sluwe politicus was die als premier en president van de Nederlandsche Bank een onuitwisbare indruk heeft nagelaten.Op basis van gedegen onderzoek in binnen- en buitenlandse archieven maakt Jonne Harmsma duidelijk dat Zijlstra als econoom een kraakheldere visie Lees meer ontwikkelde, zich in de politiek slim profileerde als expert en koppig bleef vasthouden aan zijn eigen gelijk. In conflicten, debat en discussie trok hij vaak aan het langste eind. Als redder des vaderlands namen Zijlstra's gezag en populariteit in de jaren zestig ongekende vormen aan. Als Bankpresident werd zijn blikveld daarna nog ruimer. Met gespeelde bescheidenheid bereikte de ambitieuze Zijlstra de top van de politieke en financiële wereld. Lees minder

Het negentiende-eeuwse liberalisme en het succes van het jaar 1848: ze worden vaak vereenzelvigd met Thorbecke. Toch was één man voor beide minstens zo belangrijk: Dirk Donker Curtius (1792-1864). Donker was één van de weinigen die contacten onderhield met oppositionele Belgische advocaten en Tweede Kamerleden. Zij brachten hem in aanraking met het Franse en Britse liberalisme. Hij zou zijn leven lang pleiten voor persvrijheid, directe verkiezingen en ministeriële verantwoordelijkheid. Donker Lees meer werd door het gezag in de gaten gehouden vanwege zijn uitgesproken denkbeelden en omgang met dubieuze figuren aan de zelfkant van de samenleving. Dit zorgde ervoor dat hij op de hoogte was van chantagepraktijken rond koning Willem II, die een beroep op hem deed toen ministers en Kamerleden het in maart 1848 lieten afweten. Zijn grootste succes beleefde Donker toen hij de grondwet behendig door het overwegend conservatieve parlement loodste. De man van 1848' vertelt het verhaal van een kleurrijk en pragmatisch advocaat en staatsman, die lang als radicaal versleten werd, vervolgens toch zijn gelijk kreeg en uiteindelijk aan de thorbeckiaanse geschiedschrijving ten onder ging. Lees minder

"Ik kan mijn mond niet houden, ook al komt er rotzooi van." Dat citaat was meerdere malen van toepassing op de turbulente politieke carrière van Hans Gruijters (1931-2005). De buitengewoon intelligente Hans was geen gemakkelijke man en dat hebben veel van zijn collega's geweten. Hij was een van de belangrijkste oprichters van D66 en de eerste minister die de partij ooit leverde, al raakten Gruijters en zijn partij daarna steeds meer van elkaar vervreemd. Zijn bestuurlijke idealen bleken niet te Lees meer realiseren maar desondanks heeft hij als minister van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening een grote stempel gezet op de inrichting van ons land. De politieke carrière van Hans Gruijters bestrijkt vier decennia, een periode waarin de samenleving veel veranderingen doormaakte. Daarbij horen zijn rebelse tijd als VVD-raadslid, de oprichting van D66, een ministerschap in het roemruchte kabinet Den Uyl en een zestienjarig burgemeesterschap in Lelystad, waar hij de jonge stad door een bijzonder moeilijke periode wist te loodsen. Hans Gruijters, Een dwarse democraat volgt het leven van een slim Brabants jongetje uit het katholieke Helmond die zich niet schikt naar een plek in het dan nog verzuilde Nederland. Geïnspireerd door de Amerikaanse politiek heeft hij een ideaal. Nederland bestuurlijk vernieuwen. Lees minder

Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.Pas daarna ging Lees meer hij in de politiek. Van 1848 tot 1872 legde hij als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Hij brak de macht van het bestuurlijke ancien régime en opende de weg naar modernisering.Als compromisloze figuur tussen "karnemelkmannen' was hij de eerste politicus die het land in kampen van vereerders en haters verdeelde. "Populair is alleen hij, die met zijn volk de fouten deelt.'Hij gaf vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat. Hij richtte Nederland in.Voor zijn vrienden, vrouw en kinderen bleef hij altijd: Thorbecke. Maar zijn huwelijk met zijn "Madonnaatje' Adelheid Solger is een van de tederste romances van de negentiende eeuw geweest.Met de jaren is Thorbecke een mythische figuur geworden, een monument. In de eerste volledige biografie sinds jaren brengt Remieg Aerts deze intrigerende staatsman tot leven, in een breed panorama van de politiek, wetenschap en cultuur van de negentiende eeuw. Voor onze tijd bepaalt hij opnieuw de ware betekenis van THORBECKE. Lees minder

''Misschien ben ik te veel over de rand gelopen, maar ik wist hoe politiek werkt.'' Jacques TichelaarIn 2017 eindigde de politieke carrière van Jacques Tichelaar abrupt. Landelijke en provinciaal had hij meer dan zijn sporen verdiend. Toch moest hij het veld ruimen. Wat was er gebeurd? Welke stappen in zijn carrière maakten dat Tichelaar in de politiek belandde? Van Den Haag naar Drenthe verkaste en uiteindelijk vervroegd moest afzwaaien? En hoe blikt hij zelf hierop terug? Niet iedereen zal bij Lees meer de naam Jacques Tichelaar meteen denken aan Drenthe. Veel mensen herinneren zich hem vooral als onderhandelaar tijdens de kabinetsformatie van 2006 waarbij hij namens de Partij van de Arbeid optrad als de rechterhand van Wouter Bos. Anderen kennen hem als fractievoorzitter van diezelfde PvdA. Wie verder terugdenkt, ziet het Kamerlid Tichelaar en de vakbondsman.Terwijl hij in sommige rollen uitblonk, kwam hij in andere in moeilijkheden. Zijn doortastend optreden heeft hem ver gebracht, maar het was ook deze slagkracht die hem soms deed struikelen. Uiteindelijk was het juist deze kracht die hem er altijd weer bovenop hielp. Om de man achter de bestuurder Tichelaar te leren kennen en begrijpen, duikt journaliste Birte Schohaus samen met hem in het verleden. Ze tekent een oprecht en indringend portret van een rasonderhandelaar met mensenkennis. Daarnaast doet zij verslag van Tichelaars persoonlijke visie op de mechanismen van de Haagse en Drentse politiek. Slagkracht legt de drijfveren en karaktertrekken bloot die Tichelaar tot de politicus maakten die hij was. ''In Drenthe kunnen ze veel zeggen over Tichelaar, maar één ding is zeker, de reuring waar zij in de profielschets om vroegen, hebben zij gekregen.'' Lees minder

Ed van Thijn publiceerde vele boeken en essays in zijn bijna zestigjarige loopbaan als politicus en burgemeester, maar werd zelf nog nooit onder de loep genomen.0In 'Ed van Thijn. Leven als opdracht' komt Willem van Bennekom tot een kritisch en indringend portret aan de hand van niet eerder gepubliceerde documenten en tientallen gesprekken met de hoofdpersoon en anderen, onder wie Hedy d'Ancona en Wim Kok. De levensloop van Ed van Thijn (1934) is voor een groot deel bepaald door zijn Joodse Lees meer achtergrond. Tijdens de Duitse bezetting ontkwam hij als kind met zijn moeder uit Kamp Westerbork, waarna hij op maar liefst achttien verschillende adressen zat ondergedoken, alvorens in de Hongerwinter opnieuw in Westerbork te worden geïnterneerd. Na de oorlog studeerde Van Thijn politicologie en sociale wetenschappen. Hij werd actief in de Partij van de Arbeid en kreeg nationale bekendheid als Tweede Kamerlid, fractievoorzitter, minister van Binnenlandse Zaken en burgemeester van Amsterdam. Dit boek is een uniek document over een van de kleurrijkste publieke intellectuelen die het Nederlandse bestel van na 1960 heeft gekend. Lees minder

Eigenlijk had Henk Vonhoff (1931-2010) toneelspeler willen worden, maar uiteindelijk wendde hij zijn imposante stemgeluid en voorkomen aan voor andere doeleinden: eerst voor het geven van geschiedenisles en later voor de politiek. Met zijn Churchill-achtige verschijning, omvangrijk en welbespraakt, wist hij op te klimmen tot Kamerlid, staatssecretaris, burgemeester en commissaris van de Koningin. Hij was letterlijk en figuurlijk een zwaargewicht in partijpolitiek Nederland, en vooral binnen zijn Lees meer partij, de VVD. Hij was getuige van de oprichting in 1948 en belde nog vlak voor zijn overlijden met het partijbestuur om hen te waarschuwen tegen samenwerking met de PVV. De rode draad in zijn leven was het grote belang van vrije meningsuiting en een evenwichtige democratie, waarin eenieder zich kan ontwikkelen naar eigen vermogen en inzicht. Diederick Slijkerman sprak met politici, ondernemers, wetenschappers, journalisten en kunstenaars, ontmoette Vonhoffs weduwe en vrienden en rende met zijn oude trimgroepje door de bossen. Liberaal zwaargewicht biedt daarmee een veelzijdig en compleet beeld van Vonhoff als politicus, maar ook als vrijmetselaar, publicist, acteur, natuurliefhebber en amateurdichter. Lees minder

Max van der Stoel was een diplomaat met een afkeer van diners, cocktailparty's en smalltalk. Hij was ook een internationale grootheid: als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Den Uyl vocht hij voor het herstel van de democratie in Griekenland, Oost-Europa, Portugal en Chili. Na de ondergang van het Sovjetcommunisme bemiddelde hij in tal van nationalistische conflicten. Altijd achter de schermen, vaak met succes.Even discreet ging hij te werk bij zijn geslaagde poging om de 'foute' Lees meer vader van Máxima te overreden weg te blijven bij haar huwelijk. Máxima bedankte hem daar later voor en verontschuldigde zich voor de vergoten tranen.Max van der Stoel was niet onomstreden. Linkse critici uit zijn eigen PvdA zetten hem weg als 'visieloze rechtse bal', Baltische nationalisten maakten hem uit voor 'agent van het Kremlin'. Maar hij hield vast aan zijn streven ideaal en werkelijkheid dichter bij elkaar te brengen.Anet Bleich schetst in deze biografie het leven van een legendarische Nederlandse diplomaat die de confrontatie aandurfde met de Henry Kissingers en Saddam Hoesseins van deze wereld. Lees minder

'In geouwehoer kun je niet wonen' is de bekendste uitspraak van Jan Schaefer. De PvdA-politicus was bij leven een fenomeen en werd na zijn dood legendarisch. 'Als je met hem over straat liep was het net of je naast Johan Cruijff liep. Iedereen kende hem,' zei communicatieadviseur Dig Istha. De energieke banketbakker en buurtactivist veranderde als staatssecretaris en wethouder het aanzien van de Nederlandse steden. Hij blies oude wijken nieuw leven in en gaf buurtbewoners inspraak. Met zijn Lees meer ongepolijste gedrag veroverde hij de harten van menig kiezer. Jan Schaefer had een grote mond, hart voor de zaak en kreeg vaak zijn zin. Maar zijn terugkeer naar Den Haag werd een drama. Lees minder

Gogel was een fascinerende persoonlijkheid met een zeer interessante loopbaan in de turbulente Bataafs-Franse periode (1795-1813). Deze Amsterdamse koopman smeedde de zeven verenigde gewesten samen tot een Bataafse eenheidsstaat, met één belastingstelsel, een transparante begroting en één muntstelsel. Zijn interesse en invloed waren echter breder. Gelijkheid voor de wet hield voor hem ook de vrije toegang tot een beroep in. Hij was dan ook een fel ijveraar voor de afschaffing van de gilden. Lees meer Verder nam hij intensief deel aan de debatten over de constitutionele vormgeving van de nieuwe staat. Zijn culturele belangstelling bracht hem ertoe de Nationale Konst-Gallerij op te richten, de voorloper van het huidige Rijksmuseum. Het traditionele beeld van Alexander Gogel toont hem als een technocraat. Jan Postma laat in deze politieke biografie zien dat hij in werkelijkheid een ideologisch geïnspireerd politicus was. Lees minder