Politieke biografieën - Hoofdinhoud

Was Jelle Zijlstra inderdaad de guitige en vertrouwenwekkende figuur zoals Wim Kan hem bezong in "Jelle zal wel zien'? Zeker, maar evenzeer blijkt uit deze met vaart geschreven biografie dat de econoom uit het Friese Oosterbierum een sluwe politicus was die als premier en president van de Nederlandsche Bank een onuitwisbare indruk heeft nagelaten.Op basis van gedegen onderzoek in binnen- en buitenlandse archieven maakt Jonne Harmsma duidelijk dat Zijlstra als econoom een kraakheldere visie Lees meer ontwikkelde, zich in de politiek slim profileerde als expert en koppig bleef vasthouden aan zijn eigen gelijk. In conflicten, debat en discussie trok hij vaak aan het langste eind.Als redder des vaderlands namen Zijlstra's gezag en populariteit in de jaren zestig ongekende vormen aan. Als Bankpresident werd zijn blikveld daarna nog ruimer. Met gespeelde bescheidenheid bereikte de ambitieuze Zijlstra de top van de politieke en financiële wereld.Jonne Harmsma is geboren in Leeuwarden en werkte bij het Biografie Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij was een van de redacteuren van de bundel The Biographical Turn en werkte bij het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis in Nijmegen."Met kracht wordt in deze biografie een eerlijk en tegelijkertijd nietsverhullend beeld geschetst. Harmsma ontmaskert, uitstekend gedocumenteerd, de levenslang door Zijlstra aangenomen houding van onwillige buitenstaander.'Nout Wellink, oud-president van de Nederlandsche Bank"Jelle Zijlstra was een briljant analyticus. Zijn leven, werk en betekenis zijn nu grondig geanalyseerd en beschreven door Jonne Harmsma. Dit vlot geschreven en uitstekend gedocumenteerde boek belicht alle facetten van deze erudiete Fries. Zijlstra opereerde met gezag en had impact. In deze biografie wordt op een indringende manier op zijn leven teruggeblikt. Van harte aanbevolen.'Jan Peter Balkenende, oud-premier Lees minder

Geen Nederlandse regeringsleider was zo vastbesloten zijn land maatschappelijk te hervormen als Joop den Uyl. Hij bruiste van de plannen, had briljante bondgenoten en leek economisch het tij mee te hebben. Maar de euforie duurde nog geen half jaar; toen sloeg de oliecrisis toe. De rest van zijn premierschap moest Den Uyl de ene na de andere onverwachte crisis bezweren, van kapingen en gijzelingen tot de Lockheed-affaire, en dit alles tegen de achtergrond van een wereldwijde recessie. Dik Lees meer Verkuil laat in deze biografie zien hoe Den Uyl zich van een gedreven en sociaal onhandige intellectueel ontwikkelde tot een charismatisch leider, die vergeefs tegen de stroom oproeide. Lees minder

Het negentiende-eeuwse liberalisme en het succes van het jaar 1848: ze worden vaak vereenzelvigd met Thorbecke. Toch was één man voor beide minstens zo belangrijk: Dirk Donker Curtius (1792-1864). Donker was één van de weinigen die contacten onderhield met oppositionele Belgische advocaten en Tweede Kamerleden. Zij brachten hem in aanraking met het Franse en Britse liberalisme. Hij zou zijn leven lang pleiten voor persvrijheid, directe verkiezingen en ministeriële verantwoordelijkheid.Donker Lees meer werd door het gezag in de gaten gehouden vanwege zijn uitgesproken denkbeelden en omgang met dubieuze figuren aan de zelfkant van de samenleving. Dit zorgde ervoor dat hij op de hoogte was van chantagepraktijken rond koning Willem ii, die een beroep op hem deed toen ministers en Kamerleden het in maart 1848 lieten afweten. Zijn grootste succes beleefde Donker toen hij de grondwet behendig door het overwegend conservatieve parlement loodste.De man van 1848 vertelt het verhaal van een kleurrijk en pragmatisch advocaat en staatsman, die lang als radicaal versleten werd, vervolgens toch zijn gelijk kreeg en uiteindelijk aan de thorbeckiaanse geschiedschrijving ten onder ging. Lees minder

Van mulo tot minister en van rebel tot regent? André van der Louw, opgegroeid in Den Haag als zoon van een melkboer, was een prominent PvdA-politicus in de hoogtijdagen van de partij. Hij was een van de leidende figuren van Nieuw Links. Zijn bekende berendans op het partijcongres van 1969 symboliseerde de verdeeldheid in de PvdA op dat moment. In die jaren was hij ook perschef bij de VARA en redacteur van het spraakmakende jongerentijdschrift Hitweek.Als PvdA-voorzitter belichaamde de Lees meer flamboyante Van der Louw de vernieuwing die de partij aan het begin van de jaren zeventig doormaakte. Hij was daarna een populaire burgemeester van Rotterdam, die dicht bij de burgers wilde staan. Zijn politieke vrienden zagen in hem de gedroomde opvolger van Joop den Uyl als PvdA-leider. Van der Louw was minister van CRM in het kabinet-Van Agt/Den Uyl. Na de val van dat kortstondige kabinet was hij onder meer voorzitter van het Openbaar Lichaam Rijnmond, sectievoorzitter betaald voetbal van de KNVB en voorzitter van de NOS. De PvdA bracht hij aan het begin van de jaren negentig nog eenmaal in beroering, met een vermeende couppoging ten tijde van de WAO-crisis.Chris Hietland werpt in deze biografie nieuw licht op de rol die Van der Louw speelde in de machtsstrijd binnen de PvdA. Hij schetst een beeld van Van der Louws politieke stijl, gaat in op zijn betekenis als Rotterdams burgemeester en beantwoordt onder meer de vraag hoe zijn politieke en journalistiek-culturele activiteiten in de jaren zestig zich tot elkaar verhielden. Lees minder

"Ik kan mijn mond niet houden, ook al komt er rotzooi van." Dat citaat was meerdere malen van toepassing op de turbulente politieke carrière van Hans Gruijters (1931-2005). De buitengewoon intelligente Hans was geen gemakkelijke man en dat hebben veel van zijn collega's geweten. Hij was een van de belangrijkste oprichters van D66 en de eerste minister die de partij ooit leverde, al raakten Gruijters en zijn partij daarna steeds meer van elkaar vervreemd. Zijn bestuurlijke idealen bleken niet te Lees meer realiseren maar desondanks heeft hij als minister van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening een grote stempel gezet op de inrichting van ons land. De politieke carrière van Hans Gruijters bestrijkt vier decennia, een periode waarin de samenleving veel veranderingen doormaakte. Daarbij horen zijn rebelse tijd als VVD-raadslid, de oprichting van D66, een ministerschap in het roemruchte kabinet Den Uyl en een zestienjarig burgemeesterschap in Lelystad, waar hij de jonge stad door een bijzonder moeilijke periode wist te loodsen. Hans Gruijters, Een dwarse democraat volgt het leven van een slim Brabants jongetje uit het katholieke Helmond die zich niet schikt naar een plek in het dan nog verzuilde Nederland. Geïnspireerd door de Amerikaanse politiek heeft hij een ideaal. Nederland bestuurlijk vernieuwen. Lees minder

Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.Pas daarna ging Lees meer hij in de politiek. Van 1848 tot 1872 legde hij als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Hij brak de macht van het bestuurlijke ancien régime en opende de weg naar modernisering.Als compromisloze figuur tussen "karnemelkmannen' was hij de eerste politicus die het land in kampen van vereerders en haters verdeelde. "Populair is alleen hij, die met zijn volk de fouten deelt.'Hij gaf vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat. Hij richtte Nederland in.Voor zijn vrienden, vrouw en kinderen bleef hij altijd: Thorbecke. Maar zijn huwelijk met zijn "Madonnaatje' Adelheid Solger is een van de tederste romances van de negentiende eeuw geweest.Met de jaren is Thorbecke een mythische figuur geworden, een monument. In de eerste volledige biografie sinds jaren brengt Remieg Aerts deze intrigerende staatsman tot leven, in een breed panorama van de politiek, wetenschap en cultuur van de negentiende eeuw. Voor onze tijd bepaalt hij opnieuw de ware betekenis van THORBECKE. Lees minder

''Misschien ben ik te veel over de rand gelopen, maar ik wist hoe politiek werkt.'' Jacques TichelaarIn 2017 eindigde de politieke carrière van Jacques Tichelaar abrupt. Landelijke en provinciaal had hij meer dan zijn sporen verdiend. Toch moest hij het veld ruimen. Wat was er gebeurd? Welke stappen in zijn carrière maakten dat Tichelaar in de politiek belandde? Van Den Haag naar Drenthe verkaste en uiteindelijk vervroegd moest afzwaaien? En hoe blikt hij zelf hierop terug?Niet iedereen zal bij Lees meer de naam Jacques Tichelaar meteen denken aan Drenthe. Veel mensen herinneren zich hem vooral als onderhandelaar tijdens de kabinetsformatie van 2006 waarbij hij namens de Partij van de Arbeid optrad als de rechterhand van Wouter Bos. Anderen kennen hem als fractievoorzitter van diezelfde PvdA. Wie verder terugdenkt, ziet het Kamerlid Tichelaar en de vakbondsman.Terwijl hij in sommige rollen uitblonk, kwam hij in andere in moeilijkheden. Zijn doortastend optreden heeft hem ver gebracht, maar het was ook deze slagkracht die hem soms deed struikelen. Uiteindelijk was het juist deze kracht die hem er altijd weer bovenop hielp.Om de man achter de bestuurder Tichelaar te leren kennen en begrijpen, duikt journaliste Birte Schohaus samen met hem in het verleden Ze tekent een oprecht en indringend portret van een rasonderhandelaar met mensenkennis. Daarnaast doet zij verslag van Tichelaars persoonlijke visie op de mechanismen van de Haagse en Drentse politiek. Slagkracht legt de drijfveren en karaktertrekken bloot die Tichelaar tot de politicus maakten die hij was.''In Drenthe kunnen ze veel zeggen over Tichelaar, maar één ding is zeker, de reuring waar zij in de profielschets om vroegen, hebben zij gekregen.''Birte Schohaus(dr.) is journalist en onderzoeker. Ze schrijft over het spanningsveld tussen media, politiek en maatschappelijke onderwerpen voor onder meer De Groene Amsterdammer en NRC Handelsblad. Haar doctorstitel behaalde ze met een onderzoek naar de relatie tussen politici en talkshows. Lees minder

Ed van Thijn publiceerde vele boeken en essays in zijn bijna zestigjarige loopbaan als politicus en burgemeester, maar werd zelf nog nooit onder de loep genomen.In Ed van Thijn. Leven als opdracht komt Willem van Bennekom tot een kritisch en indringend portret aan de hand van niet eerder gepubliceerde documenten en tientallen gesprekken met de hoofdpersoon en anderen, onder wie Hedy d'Ancona en Wim Kok. De levensloop van Ed van Thijn (1934) is voor een groot deel bepaald door zijn Joodse Lees meer achtergrond. Tijdens de Duitse bezetting ontkwam hij als kind met zijn moeder uit Kamp Westerbork, waarna hij op maar liefst achttien verschillende adressen zat ondergedoken, alvorens in de Hongerwinter opnieuw in Westerbork te worden geïnterneerd. Na de oorlog studeerde Van Thijn politicologie en sociale wetenschappen. Hij werd actief in de Partij van de Arbeid en kreeg nationale bekendheid als Tweede Kamerlid, fractievoorzitter, minister van Binnenlandse Zaken en burgemeester van Amsterdam. Leven als opdracht is een uniek document over een van de kleurrijkste publieke intellectuelen die het Nederlandse bestel van na 1960 heeft gekend. Lees minder

Eigenlijk had Henk Vonhoff (1931-2010) toneelspeler willen worden, maar uiteindelijk wendde hij zijn imposante stemgeluid en voorkomen aan voor andere doeleinden: eerst voor het geven van geschiedenisles en later voor de politiek. Met zijn Churchill-achtige verschijning, omvangrijk en welbespraakt, wist hij op te klimmen tot Kamerlid, staatssecretaris, burgemeester en commissaris van de Koningin. Hij was letterlijk en figuurlijk een zwaargewicht in partijpolitiek Nederland, en vooral binnen zijn Lees meer partij, de VVD. Hij was getuige van de oprichting in 1948 en belde nog vlak voor zijn overlijden met het partijbestuur om hen te waarschuwen tegen samenwerking met de PVV. De rode draad in zijn leven was het grote belang van vrije meningsuiting en een evenwichtige democratie, waarin eenieder zich kan ontwikkelen naar eigen vermogen en inzicht. Diederick Slijkerman sprak met politici, ondernemers, wetenschappers, journalisten en kunstenaars, ontmoette Vonhoffs weduwe en vrienden en rende met zijn oude trimgroepje door de bossen. Liberaal zwaargewicht biedt daarmee een veelzijdig en compleet beeld van Vonhoff als politicus, maar ook als vrijmetselaar, publicist, acteur, natuurliefhebber en amateurdichter. Lees minder