Politieke biografieën - Hoofdinhoud

Op 13 mei 1940 vergaderde het Nederlandse kabinet op het ministerie van Economische Zaken. Terwijl de krijgsmacht buiten een wanhopig gevecht tegen de Duitse invasiemacht aan het voeren was, overtuigde minister van Defensie Dijxhoorn zijn collega’s om naar Engeland uit te wijken. Dit besluit is cruciaal geweest voor de Nederlandse positie in de Tweede Wereldoorlog. In Londen kreeg Dijxhoorn de naam besluiteloos, zelfs defaitistisch te zijn. Wilhelmina zag hem als een exponent van de falende Lees meer landmachttop, die zij verantwoordelijk stelde voor de nederlaag tegen de Duitse strijdkrachten. Na maanden van oplopende spanningen kwam het op 10 juni 1941 tot een uitbarsting. Wilhelmina zegde haar vertrouwen in Dijxhoorn op, waarna hij opstapte. Dijxhoorn werd naar Washington gestuurd en aan het eind van oorlog diende hij als waarnemend Chef van de Generale Staf. Wilhelmina verhinderde dat hij definitief werd benoemd in deze prestigieuze militaire functie. Zo is de koningin bepalend geweest voor de carrière van Dijxhoorn. Tobias van Gent (1967) is verbonden aan het University College Roosevelt te Middelburg. In 2009 promoveerde hij op een studie over het Nederlandse beleid aan de vooravond van de Duitse inval op 10 mei 1940. Hij is (mede-)auteur van Slag om de Schelde, en was betrokken bij de totstandkoming van de spraakmakende gelijknamige film. Lees minder

In één klap heeft Sigrid Kaag bij de verkiezingen van 2021 haar naam gevestigd. Schijnbaar vanuit het niets werd ze de machtigste vrouw in de politiek. Kaag is de politicus over wie iedereen een mening heeft. Maar wie is zij werkelijk, deze D66-leider en vicepremier? En wat betekent haar belofte van nieuw leiderschap? Het verhaal van Sigrid Kaag is dat van een opmerkelijke loopbaan. Van een student uit een lerarengezin die op haar twintigste vertrekt naar Caïro. Die topdiplomaat wordt bij de Lees meer Verenigde Naties en hard onderhandelt met Assad. Die zich thuis voelt in het Midden-Oosten, ook door haar huwelijk met een Palestijnse man. Sinds haar overstap naar de politiek maakt haar felle verdediging van waarden als tolerantie en de rechtsstaat haar geliefd en gehaat. Het verhaal van Sigrid Kaag is ook dat van een vrouw die ‘aangaat’ als ze persoonlijk onder vuur ligt. En tegelijk zeer pragmatisch kan zijn. Dit boek is een portret van de politicus Kaag, die zich eigenzinnig en soms ongrijpbaar een weg baant door politiek Den Haag. Welke gebeurtenissen hebben haar gevormd, hoe denkt zij en wat wil zij bereiken? Zij zocht al vaak de confrontatie met premier Rutte. Brengt zij zelf een andere manier van politiek bedrijven? En vooral: hoe groot zijn de ambities van deze nieuwe schaduwpremier? Lees minder

Hét verhaal over Mark Rutte, hoe hij werd tot wie hij is. In 2006 won Mark Rutte de lijsttrekkersstrijd van de VVD maar nét van Rita Verdonk. In de partij bleven er daarna zoveel twijfels over hem dat hij in 2009 bijna door het hoofdbestuur naar huis werd gestuurd en in 2010 ook niet de officiële premierskandidaat mocht zijn van de VVD. Tien jaar later lijkt zijn positie onaantastbaar, en niet alleen binnen de VVD. In Mark Rutte laat NRC-journalist Petra de Koning zien wat hem maakte tot wie hij Lees meer is, hoe zijn manier van denken en doen zich ontwikkelde, en misschien ook wel vooral al die jaren hetzelfde bleef. Hoe kan het dat iemand die bekend kwam te staan als politicus-zonder-opvattingen, die met rechts en links regeerde, een rij van verkiezingsbeloften verbrak en grote politieke inschattingsfouten maakte, volgens opinieonderzoek in 2020 wordt gezien als de beste naoorlogse minister-president van Nederland? Mark Rutte gaat over een politiek leider die als scholier en student al op zoek was naar een rol voor zichzelf in de geschiedenis. Het is het verhaal dat mensen van dichtbij met hem meemaakten, op school en thuis, in de JOVD, op het Binnenhof, in Europa. En ook het verhaal dat voor een deel werd bedacht door campagnestrategen en andere VVD’ers die zich bleven afvragen of Rutte wel echt wist en snapte wat zijn eigen kiezers het allerbelangrijkste vonden. Mark Rutte laat een politicus zien die extreem kwaad kan zijn als hij de controle verliest. Die vertrouwelingen kwijtraakte en dus ook leegte om zich heen creëerde. Maar die ook elke zondag koffie dronk met de bejaarde moeder van een vriend, die in zijn appartement boven hem woonde en niet moeilijk deed toen er door het plafond heen stroop uit haar keuken op zijn Italiaanse pakken was gekomen. En haar voorstel weigerde om meer te gaan betalen aan huur. ‘Wat moet ik met dat geld?’ Lees minder

Els Borst (1932-2014) was van 1994 tot 2002 namens D66 minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in de paarse kabinetten-Kok. Zij werd door veel Nederlanders als een van de betrouwbaarste politici gezien, en stond aan de basis van ons huidige zorgstelsel. Nele Beyens schreef een pakkende biografie, waarbij ze ook gebruik mocht maken van de persoonlijke archieven van Els Borst en haar familie. Els Borst. Een medicus in de politiek biedt daarnaast een fascinerende blik op ruim zestig jaar Lees meer geschiedenis van de Nederlandse zorgsector Lees minder

In ‘Hans Wiegel’ beschrijft Pieter Sijpersma het roerige leven van een van de meest talentvolle én meest controversiële politici van na de Tweede Wereldoorlog: Hans Wiegel. Er zijn weinig politici die hun stempel zozeer op de vaderlandse politiek hebben gedrukt als hij. Zijn retorisch talent, zijn ‘gewonemensentaal’, zijn gevatheid, zijn vermogen om gecompliceerde onderwerpen tot hun essentie terug te brengen en zijn humor bezorgde Hans Wiegel al snel een grote aanhang. In 1967 kwam hij als Lees meer 25-jarige Gooise Amsterdammer de Kamer in, tot dan toe als jongste Kamerlid ooit. Ten tijde van het kabinet-Den Uyl profileerde hij zich als oppositieleider. Zijn finest hour als VVD-politicus beleefde hij in 1977, toen hij vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken werd (1977-1981). Tot veler verbazing verliet hij in 1982 op 41-jarige leeftijd de Haagse politiek en werd commissaris van de Koningin in Friesland. Lees minder

"Sociale ongelijkheid en onderwijsbeleid" is een biografische schets van sociaaldemocraat,‑politicus en onderwijssocioloog Jos van Kemenade (1937-2020). Centraal staat zijn werk voor het onderwijs. Basis voor deze schets vormen een serie gesprekken met Van Kemenade, een paar maanden voor zijn dood. De‑belangrijkste thema’s van deze gesprekken waren sociale ongelijkheid, vrijheid van onderwijs, leraarschap en het onderwijsbestel. Van‑Kemenade bleef nadenken over manieren om het Lees meer onderwijs, maar ook de positie en werkcondities van leraren te verbeteren. De gesprekken bestrijken een halve eeuw onderwijsgeschiedenis, waaronder de omstreden Middenschool en van Kemenade’s veelbesproken ‘Contourennota’. Aanvullend op deze schets reageren tijd- en vakgenoten op de visie van Van‑Kemenade en‑plaatsen deze in een historische en‑politieke‑context. Dit boekje is de tweede uitgave in de reeks Tijdsbeelden Onderwijs. Het eerste deel in de reeks gaat over christen democraat en onderwijsbestuurder Willy van Lieshout. Het‑doel van de reeks is om onderwijsbeleid in historische context te beschrijven en te begrijpen, onder meer door middel‑van gesprekken en interviews met visionaire beleidsmakers die in de ontwikkeling van het Nederlandse onderwijs een grote rol hebben gespeeld. Lees minder

Hans van Mierlo – de onzekere jongen uit een Brabantse patriciërsfamilie– kwam laat tot bloei. Pas toen hij na een moeizame rechtenstudie in het katholieke Nijmegen op 29-jarige leeftijd in Amsterdam ging wonen, vond hij, meevarend op de golf van veranderingen in de jaren zestig, zijn plek: eerst als journalisten vanaf 1966 als partijleider van D66.Van Mierlo stond aan de wieg van twee van de bijzonderste regeringen van de twintigste eeuw: het progressieve kabinet-Den Uyl (1973-1977) en de Lees meer paarse kabinetten-Kok (1994-2002). De belofte van een nieuw bestel wist hij nooit in te lossen. Staatkundige hervormingen kwamen niet van de grond. Het ideaal van één progressieve volkspartij werd een desillusie. Maar al die jaren bleef de ongedisciplineerde libertijn met zijn intellectuele uitstraling de politieke tolk van Nederlanders die streefden naar individuele vrijheid in een sociale rechtsstaat. Journalist en historicus Hubert Smeets, die als eerste Van Mierlo's privéarchieven mocht inzien, laat zien hoe politiek voor de twijfelaar Van Mierlo een intellectuele levenshouding was, geenkille machtsstrijd – al was hij niet vies van de macht. Een wonderbaarlijk politicus is het portret van een zoeker en een tobber, van een politicus die geen politicus was, maar Nederland wel vormgaf. Lees minder

Het jaartal 1848 staat symbool voor de overgang van conservatisme en standenmaatschappij naar liberalisme en democratie. De strijd speelde zich ook af binnen harten en hoofden. Dat gold zeker voor jonkheer Jan Nedermeijer van Rosenthal, een standsbewuste aristocraat met verlichte ideeën. Al in 1816 pleitte hij voor afschaffing van de slavernij. Van Rosenthal was een uitstekend Kamerlid. In 1849 werd hij om zijn matigende invloed gevraagd als medeformateur van het eerste kabinet-Thorbecke. Zelf Lees meer werd hij minister van Justitie. Maar Thorbecke liet zich niet temmen en zelf was Van Rosenthal te weinig doortastend. Nadat hij zijn ontslag had ingediend als minister schitterde hij in de internationale vrijmetselarij. Lees minder

Abraham Kuyper (1837-1920) was een man met een opdracht. Als predikant, journalist, politicus en theoloog ijverde deze herboren christen voor de herkerstening van Nederland. Kuyper was oprichter van de Antirevolutionaire Partij, stichter van de Vrije Universiteit, grondlegger van de Gereformeerde Kerken in Nederland en hoofdredacteur van De Standaard, zijn eigen krant. Hiermee vormde hij zijn 'kleine luyden' om tot 'mannenbroeders', tot orthodox-protestantse strijders voor het ware geloof in een Lees meer vaderland dat bedreigd werd door revolutie: door liberalisme, evolutieleer, scepsis en Multatuli. Dit boek is de eerste omvattende biografie van Abraham Kuyper sinds 1938. Het accent ligt op Kuypers politieke werkzaamheden en intellectuele scheppingen. Jeroen Koch beschrijft en analyseert hoe 'Abraham de Geweldige', zoals de tekenaar Albert Hahn hem noemde, geprobeerd heeft het 'geloof der vaderen' voor de toekomst veilig te stellen. Maar over Kuypers werkwijze en over het resultaat van zijn inspanningen liepen de meningen uiteen. Lees minder

Wim Kok stierf op 20 oktober 2018. Hij werd met eer overladen. Deze arbeiderszoon had het tot minister-president van alle Nederlanders gebracht, tot een nationaal en internationaal gelauwerd staatsman. Hij bracht de FNV tot stand. Hij was de man van het Akkoord van Wassenaar in 1982 en van het vormen van de "paarse' coalities. Ons land beleefde met Kok een periode van grote welvaart. En toch eindigde zijn regering in mineur: aftreden om Srebrenica, de dood van Pim Fortuyn, een monsternederlaag Lees meer van zijn PvdA, omstreden commissariaten. Marnix Krop beschrijft in dit eerste deel van zijn grote tweedelige biografie Wim Koks lange weg tot zijn moment van definitieve roem: een jeugd van eenvoud en hard werken in een Zuid-Hollandse polder; zijn leven in en voor de vakbeweging, 25 jaar lang; zijn opvolging van Joop den Uyl als leider van de PvdA. Ten slotte het kabinet-Lubbers/Kok: regeren tegen de wind in, het kwartje van Kok en de WAO-crisis. Ook zijn belangrijke bijdrage aan de geboorte van de euro. De wonderbaarlijke "verliesoverwinning' aan het einde van die rit, die de weg naar zijn premierschap effende. En de onbekende, verrassende actie die hij daarvoor moest ondernemen. De auteur voerde achttien gesprekken met Wim Kok, tot kort voor diens dood, en sprak ruim honderd getuigen. Uitgebreid archief- en literatuuronderzoek completeren dit boeiende beeld van een man die van ver kwam en heel ver is gekomen. Marnix Krop (1948), jurist en politicoloog, werkte onder andere op de ambassades in Parijs en Warschau en diende als Nederlands ambassadeur in Berlijn. Hij schrijft geregeld over vraagstukken van binnen- en buitenlandse politiek. In de jaren tachtig was hij adjunct-directeur van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. In 2014 publiceerde hij bij Prometheus het boek Hart van Europa: Hoe Duitsland ons uit de crisis voert en tegen welke prijs. Deel 2 van Wim Koks biografie wordt verwacht in 2022. Over Hart van Europa: 'Lezenswaardig … Heldere, onmodieuze stellingname' **** (Sander van Walsum, de Volkskrant) 'Belangwekkend boek … Verplichte Lectuur' (René Cuperus, Internationale Spectator) 'Gewaagd vergezicht' (Michel Goudswaard, Het Financieele Dagblad) 'Scherpzinnig waarnemer' (Rik Kuethe, Elsevier) 'Verhelderend' (Johan Corthouts, De Morgen) 'Een verademing … Hij heeft een verhaal te vertellen' (Paul Sars, Tijdschrift voor Geschiedenis) Lees minder